De bomen en het bos

In de buitenmuur van de Mezquita in Cordoba bevinden zich een aantal toegangspoorten. Op het eerste gezicht lijken ze erg op elkaar: dubbele openslaande deuren bekleed met iets dat lijkt op goud, in een enorm rijk gedecoreerde deurstijl. Ik telde er zo’n 10. Als je zo langs de portalen loopt, lijken ze identiek. Maar kijk je beter, dan zie je subtiele verschillen in details. De arabesken van het steenhouwwerk wijken bijna allemaal iets van elkaar af. Bij de een buigen de rankjes aan het eind naar links, bij de ander naar rechts. Soms zijn de blaadjes in de knop, soms open.

Het verhaal gaat dat de variaties bedoeld waren om de duivel te misleiden en daardoor buiten te houden. Zo zou hij door de bomen het bos niet meer zien. De steenhouwers van de Mezquita wilden hun vakmanschap – kunstenaarschap – tonen, door variatie aan te brengen in details, de geometrie te beheersen, en meesters te worden in het misleiden van de duivel. Uiteraard moesten ze zich daarbij strikt houden aan de kaders van het grotere geheel, de eisen en wensen van de architect. Want zonder bredere patronen en kaders, zou het een allegaartje worden, een helse chaos.