“Inzicht geven in de ruimtelijke consequenties van je keuzes”

Naast netwerken is ook kennis delen een van de doelstellingen tijdens de GeoBuzz. Het resultaat: een bomvol programma met tientallen presentaties, inspiratiesessies en bijeenkomsten in de vele zalen of de ideeën-arena’s van het congrescentrum. Dat gebeurde grotendeels rondom de vier geselecteerde thema’s: Klimaat, Digital Twins, Mobiliteit en de Omgevingswet.

Ed Nijpels, voorzitter van het Klimaatberaad, trapte de eerste dag af. Klimaat is bij uitstek een van de grote thema’s die uiteenlopende maatschappelijke en economische uitdagingen verbinden, zowel op lokaal als regionaal, landelijk en internationaal niveau. Daarnaast zijn er ook verbanden met de Omgevingswet en de Nationale Omgevingsvisie. Klimaatverandering heeft bijvoorbeeld invloed op de omgevings­temperatuur, de hoeveelheid en de aard van de neerslag op een locatie. En daarmee samenhangend op de voedselproductie. Zoiets kan in Europa bijvoorbeeld leiden tot volksverhuizingen, wat weer allerlei andere grote ruimtelijke gevolgen heeft.

Boris Hocks, directeur van Generation Energy liet in een plenaire sessie bij dit thema zien hoe de diverse vraagstukken rondom de energietransitie, mobiliteit, water, landbouw, biodiversiteit en verstedelijking elkaar beïnvloeden én in de weg zitten. Allemaal hebben ze een ruimtelijke component en een ruimtelijke claim. Het leidt tot een haast onontwarbare puzzel en onleesbare schema’s. Maar gelukkig wel tot overzichtelijke kaarten.

Hocks toonde er één van Nederland in 2100, waarin alle transitievraagstukken van vandaag zijn opgelost. Deze kaart maakt deel uit van studies voor de rijksoverheid die een langetermijnper­spectief voor Nederland laten zien. Daarop is te zien aan welke knoppen er nu moet worden gedraaid.

Willen we bijvoorbeeld steenkool en olie vervangen door waterstof geproduceerd op zee? Dan maakt vervoer met tankers over de waterwegen plaats voor gaspijpleidingen. Het betekent wel dat er een ononderbroken 100 meter brede corridor moet komen vanaf de kust richting het oosten, langs alle stedelijke gebieden, natuur- en landbouwgebieden.

Wil iedereen de auto aan de laadpaal en een warmtepomp in huis? Dan zijn er extra windmolenparken of zonne-akkers nodig en moet het elektriciteitsnet fors worden verzwaard. Er moeten nieuwe hoogspanningskabels worden aangelegd, en extra onderstations of middenspanningsstations. Misschien zijn er forse batterijen nodig om er zeker van te zijn dat er in de winter voldoende stroom is. Maar die moeten dan wel in een gebied komen te staan waar de waterveiligheid kan worden gegarandeerd. En dan hebben we ook nog ruimte nodig voor mobiliteit, natuur, landbouw en een miljoen woningen die het kabinet wil bouwen. Plus wat daarna nog aan woningen nodig is om de bevolkingsgroei op te vangen.

“Als je een rondje loopt over de GeoBuzz en de lezingen van vandaag volgt, zie je een heleboel specifieke oplossingen; diepe technische inzichten die ontzet­tend helpen, maar waarin het verband tussen al die opgaven nog niet helemaal zichtbaar is”, zegt Hocks. “Iedereen die zich bezighoudt met geodata moet zich dan ook realiseren dat we niet alleen die ene puzzel aan het oplossen zijn, maar verbanden moeten leggen met de alle andere opgaven die hier direct aan raken. Dat vraagt om inzicht in de ruimtelijke consequenties van al je keuzes.”