Verdwenen bossen op de kaart

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft overzichten gemaakt van plaatsnamen die naar bossen verwijzen en overzichten van historische bronnen die specifieke bossen noemen. Onder het kopje ‘verdwenen middeleeuws bos’ zijn die nu te vinden op de website van de RCE. Daar staat bovendien aanvullende informatie, ook over historische bostypen.

Plaatsen waar in het verleden bos stond, zijn interessant voor de aanplant van nieuw bos. Want zo kan men het nieuwe bos iets van historische logica en authenticiteit geven. Het stimuleert interesse, lokale betrokkenheid en draagvlak. Zo kan de naam van een verdwenen bos worden afgestoft, en worden benut om nieuw bos identiteit en publiciteit te geven.

Het Rijk en de Provincies hebben in 2020 namelijk een ‘Bossenstrategie’ gemaakt, waarin het doel is tegen 2030 37.000 hectare extra bos te planten. Dat is afgesproken in het Klimaatakkoord. Provincies en terreinbeherende organisaties proberen vervolgens dit te realiseren.

Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten maken bij het zoeken van locaties voor nieuwe bossen inmiddels al gebruik van boshistorische gegevens die deels door de RCE zijn geleverd. De provincie Noord-Brabant ontwikkelde onlangs al een eigen interactieve bosplaatsnamenkaart ontwikkeld op basis van RCE data. Die moet helpen om de Brabantse opgave wat betreft de Bossenstrategie te realiseren, onder meer door lokale interesse in verdwenen bossen te stimuleren.

Er waren vroeger verschillende soorten bos. Dat had te maken met landschappelijke verschillen, maar ook met variatie in de manier waarop men bossen gebruikte. Die soorten bos hadden verschillende namen: ‘holt’/’hout’, ‘wold/wald’, ‘loo’, ‘laar’, ‘rode’/’rade’ en nog veel meer. Bijvoorbeeld in bossen met ‘holt’- of ‘hout’ in de naam, stonden nog hoog opgaande bomen die gebruikt werden als bouwhout. En ‘laar’ verwijst naar een afgeperkte open plek in een bos waar vee werd geweid. Deze historische variatie kan inspirerend zijn. Niet alleen voor de samenstelling en structuur, maar ook voor de functies van nieuwe bossen. Bovendien kan men er de identiteit van regio’s mee accentueren.

De overzichten van verdwenen bossen zijn beslist nog niet compleet. Aanvullingen? Geef ze door aan: b.groenewoudt@cultureelerfgoed.nl.